Sự phát triển của công nghệ đã mang lại một bước tiến đột phá trong việc bảo tồn di sản văn hóa, khi một dự án mới sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra bản sao kỹ thuật số của Vương cung thánh đường Thánh Peter tại Vatican. Dự án này không chỉ cho phép người xem khám phá mọi chi tiết của công trình kiến trúc nổi tiếng từ xa mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ lịch sử.
Vương cung thánh đường Thánh Peter, một trong những nhà thờ vĩ đại nhất thế giới, được hoàn thành sau hơn 100 năm thi công và ra đời cách đây hơn 400 năm. Với kiến trúc Phục hưng và Baroque mang tính biểu tượng, nơi đây thu hút hơn 50.000 du khách mỗi ngày. Đức Hồng y Mauro Gambetti, Tổng giám mục Vương cung thánh đường, nhấn mạnh: “Nhiều thế kỷ xuống cấp cùng với tình trạng đông đúc của du khách đã ảnh hưởng đến cấu trúc của thánh đường.”
Dự Án La Basilica di San Pietro
Dự án La Basilica di San Pietro, được khởi động vào cuối năm 2023, là kết quả của sự hợp tác giữa Vatican, Iconem – một công ty bảo tồn kỹ thuật số hàng đầu châu Âu, và Microsoft. Mục tiêu chính của dự án là tạo ra một phiên bản 3D chính xác của Vương cung thánh đường thông qua việc sử dụng công nghệ AI và dữ liệu quang trắc.
Brad Smith, Chủ tịch Microsoft, chia sẻ: “Công nghệ như AI không chỉ thúc đẩy chúng ta tiến tới tương lai mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn quá khứ. Dự án này chứng minh rằng đổi mới có thể kết nối con người với lịch sử.”
Quá Trình Tạo Ra Bản Sao Kỹ Thuật Số
Để thực hiện dự án, hơn 400.000 hình ảnh độ phân giải cao đã được chụp bằng công nghệ quang trắc tiên tiến trong vòng ba tuần. Iconem đã sử dụng các thiết bị khác nhau như máy bay không người lái, máy ảnh và tia laser để quét toàn bộ thánh đường. Những dữ liệu này sau đó được xử lý trên Azure, nền tảng điện toán đám mây của Microsoft.
Shawn Wright, Giám đốc thiết kế Công nghệ mới nổi tại Microsoft, cho biết: “Thách thức lớn nhất là làm sao tạo ra những hình ảnh chân thực. Những mô hình 3D ban đầu không đạt yêu cầu về mặt hình ảnh.” Sau đó, họ quyết định áp dụng AI để cải thiện chất lượng hình ảnh. AI sẽ nhận diện và tổng hợp từ 50 đến 100 bức ảnh để xác định độ sâu, kết cấu, kích thước và các yếu tố ánh sáng, bóng tối.
Phòng thí nghiệm AI for Good của Microsoft cũng đã đóng góp các công cụ giúp tăng cường độ chính xác của bản sao kỹ thuật số, từ việc lấp đầy các khoảng trống, gia tăng chi tiết cho đến việc phát hiện các vấn đề cấu trúc như nứt gạch hay mảnh ghép bị mất.
Giám đốc điều hành Iconem, Yves Ubelmann, nhận định: “Quy trình này giống như một cuộc khám phá lịch sử 2.000 năm thông qua một di tích độc đáo.”
Trải Nghiệm Tương Tác
Ngày 11 tháng 11 vừa qua, Vatican đã chính thức công bố dự án La Basilica di San Pietro: AI-Enhanced Experience. Dự án bao gồm hai triển lãm hỗ trợ bởi công nghệ AI và một trang web tương tác, cung cấp quyền truy cập chưa từng có vào Vương cung thánh đường cho người xem toàn cầu.
Ông Brad Smith nhấn mạnh về quy mô dữ liệu khổng lồ: “400.000 hình ảnh là một con số khổng lồ, không chỉ là ảnh thông thường. Chúng được chụp bằng drone, mang lại lượng dữ liệu lên tới 22 petabyte.” Ông ví von rằng việc nối 400.000 ảnh lại với nhau giống như đan một chiếc chăn lớn, trong đó mỗi bức ảnh là một mảnh vải nhỏ.
Thông qua trang web virtual.basilicasanpietro.va, người dùng có thể tương tác với bản sao kỹ thuật số của Vương cung thánh đường. Điều này tạo điều kiện cho những ai không thể đến Vatican vẫn có thể trải nghiệm vẻ đẹp và lịch sử của công trình kiến trúc này.
Điểm Nhấn của Dự Án
Dự án La Basilica di San Pietro được công bố với thời điểm đặc biệt, trước thềm Năm Thánh 2025 – sự kiện diễn ra 25 năm một lần, mang ý nghĩa ân sủng và hành hương trong Giáo hội Công giáo La Mã. Triển lãm Pétros enì tại Vương cung thánh đường sẽ phục vụ khoảng 35 triệu người hành hương ở Rome, trong khi bản sao kỹ thuật số sẽ mở ra cơ hội cho hơn một tỷ tín đồ Công giáo không thể tham dự tận nơi.
Ngoài ra, vào tháng 1 năm 2025, La Basilica di San Pietro sẽ phát hành một trải nghiệm giáo dục mới trong Minecraft, cho phép người chơi khám phá phiên bản ảo của Vương cung thánh đường, từ đó mở rộng khả năng tiếp cận toàn cầu đến địa điểm mang tính biểu tượng này.
Dự án La Basilica di San Pietro không chỉ là một minh chứng cho sức mạnh của công nghệ trong việc bảo tồn di sản văn hóa mà còn mở ra những cơ hội trải nghiệm chưa từng có cho hàng triệu người trên toàn thế giới.